الگو گیری زنان جهان اسلام امروز از مکتب عاشورا

فرهنگ عاشورا الگویی جاویدان برای زندگی بر مبنای آزادگی است که ازمولفه‌ها ومنابع قدرت نرم اسلام ناب محمدی (ص) به شمار می‌آید. اصولاً قیام عاشورا بر اساس شعار محوری حضرت سیدالشهدا (ع) تبیین می‌شود؛ آنجا که می‌فرماید: «من برای اصلاح امت جدم و اقامه امر به معروف و نهی از منکر قیام کرده ام.» در دوران معاصر نیز این فرهنگ را باید مهم‌ترین عامل محرک تأثیرگذار بر انقلاب اسلامی ایران دانست که از جمله ابعاد مهم آن، حق طلبی، عدالت خواهی و ظلم ستیزی و مظلوم نوازی است. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی (مدظله العالی) در بیان عناصر اصلی قیام عاشورا به سه عنصر «منطق و عقل»، «حماسه و عزت» و «عاطفه» اشاره فرموده اند.

 

(۵ بهمن ۱۳۸۴) عاشورا کانون جوشش عاطفه‌ها و محور جذب فطری انسان‌ها به حقیقت است و زنان جوامع اسلامی به عنوان مظهر عواطف انسانی که سرشار از احساسات قوی و مهرورزی، شکیبایی و فداکاری در ابعاد و عرصه‌های مختلف هستند، می‌توانند بنیان انگاره‌ای فرهنگی عاشورا در جامعه را سامان دهند؛ و از آنجا که نیمی از جمعیت جوامع را زنان تشکیل می‌دهند نقش آن‌ها در حفظ و ترویج بنیان‌های فرهنگی و ارزش‌های اسلامی، بسیار تاثیر گذار و بی بدیل است، زیرا در جوامع اسلامی، زنان مسئولیت نگهداری فرزندان و پرورش و تربیت کودکان و همچنین مدیریت درون خانه را برعهده دارند. بر این اساس، اعتقادات و نظام فکری و رفتاری آنان تاثیر شگرفی در جامعه می‌گذارد و به نسل بعد و فرزندان منتقل می‌شود و بر بنیان‌های فکری و شکل گیری شخصیت فردی و اجتماعی کودکان تاثیر می‌گذارد. نقش زنان شیعه جهان اسلام در حفظ فرهنگ محرم، در حقیقت، تداوم نقش حضرت زینب (س) و سایر بانوان اهل‌بیت امام حسین (ع) است.

 

همچنان که زنان در نهضت حسینی نشان دادند که حضور در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی ویژه مردان نیست، بلکه آنان نیز، برابر تکلیف شرعی می‌بایست در این عرصه حضوری جدی و فعال داشته باشند. تقویت انگیزه جهاد در راه حق و دفاع از ولایت و روحیه مقاومت و صبر زنان بر شهادت مجاهدان حسینی در کربلا از درس‌های مهم نهضت‏ عاشورا است. براین اساس، می‌توان گفت: اوج این صبورى و پایدارى در رفتار و روحیات زینب کبرى (س) جلوه‏ گر شد و افشاگری هاى زنان و دختران کاروان کربلا چه در سفر اسارت و چه پس‏از بازگشت به مدینه، پاسدارى از خون شهدا بود. نقش حضرت زینب (س) در نهضت عاشورا و سرپرستى کاروان اسرا، درس‏ «مدیریت در شرایط بحران‏» را‏ می‌آموزد. این بانوی بزرگوار مجموعه بازماندگان را در راستاى اهداف نهضت، هدایت‏ کرد و با هر اقدام خنثى کننده از سوى دشمن مقابله کرد و نقشه‏ هاى‏ دشمن را خنثى ساخت.

درس دیگر زنان قهرمان در کربلا، حفظ ارزش‌هاى دینى و اعتراض به‏ هتک حرمت‏ خاندان نبوت و رعایت عفاف و حجاب در برابر چشم هاى آلوده است. امام خمینی (ره) یک ماه پیـش از شروع رسمـی جنگ تحمیلـی در جمع بانوان کشورمان فرمودند: «ملتی که بانـوانـش در میدان‌های جنگ با ابرقدرت‌ها و مـواجه شدن با قوای شیطانی، قبل از مرد‌ها در ایـن میدان‌ها حاضر شده اند؛ پیروز خـواهنـد شـد.» امروز زنان مسلمان شیعه در مناطق مختلف جهان اسلام به ویژه پاکستان، افغانستان، بحرین، یمن، در مقابل دشمن سینه سپر کرده اند. ضور زنان شیعه در فعالیت‌های اجتماعی اسلامی نشانگر آگاهی آنان درباره نقش مؤثر و سرنوشت ساز خود، در اصلاح جامعه خویش است.

 

در این دوره زمانی، شاهد تشعشع انوار فرهنگ عاشورا در بین کشور‌های مسلمان هستیم که تبلور و تجلی آن در میان زنان شیعه، بارزتر و نمایان‌تر است. حادثه‌ای بزرگ و باشکوه در دنیای اسلام تکوین یافته است که می‌تواند همه معادلات استکبار را در منطقه و جهان بر هم زند و عزت وکرامت را برای امت اسلامی باز گرداند و در این راستا، زنان مسلمان منطقه، نقش برجسته و تاریخ سازی برعهده دارند. الگو برداری شایسته زنان جهان اسلام و بویژه تشیع از زنان قهرمان عاشورا برای حفظ، ترویج و ماندگاری فرهنگ عاشورایی واقعیتی است که امروز در برابر چشم جهانیان قرار دارد. نمونه برجسته این الگوگیری، تشکیل تیپ زینبیون (پاکستانی ها) و لشکر فاطمیون (افغانستانی ها) به عنوان مدافعان حرم است که در نبرد با گروه‌های تکفیری در سوریه حضور فعال و موثری داشته اند.

 

البته بدیهی است که زنان در شکل گیری این نیرو‌های مجاهد و همراهی و حمایت از مجاهدت آنان، نقش بسزایی ایفا نموده اند. صبر و مقاومت‏ حماسه عاشورا امروز در زنان آگاه و مبارز متجلى شده و در پشت صحنه جنگ با تکفیری‌ها و جریان مقاومت اسلامی در لبنان و یمن و سوریه و عراق نمود پیدا کرده است. به طور کلی ابعاد مختلف حضور زنان در نهضت عاشورا که می‌تواند نقش الگودهی برای زنان امروز جهان اسلام داشته باشد در مواد زیر قابل بیان است:
۱- تشویق و انگیزه بخشی به مردان برای مشارکت در جهاد
۲- صبر و روحیه مقاومت و تحمل در مقابل شهادت مردان که اوج این صبورى در رفتار زینب کبرى (س) جلوه‏گر شد.
۳- پیام رسانى حماسه سازان و پاسدارى از خون شهدا
۴- روحیه بخشى به رزمندگان ‏توسط همسران و مادران در برابر جنگ روانی دشمن
۵- پرستارى و رسیدگى به بیماران و مداواى مجروحان
۶ حفظ ارزشهاى دینى و اعتراض به هتک حرمت‏خاندان نبوت و رعایت عفاف و حجاب
-۷ مدیریت صحنه‏هاى دشوار و بحرانى و خنثى کردن نقشه‏هاى دشمنان
۸-عمق بخشیدن به بعد عاطفى کربلا بوسیله گریه‏ و عزادارى بر شهدا و تحریک عواطف مردم
این نوشتار را با کلام رهبرمعظم انقلاب در اجلاس جهانی زنان و بیدارى اسلامى در سال ۱۳۹۱ به پایان می‌بریم آنجا که فرمودند: «بیدارى زنان، احساس شخصیت و هویت در میان بانوان، آگاهى و بصیرت در میان جامعه‌ى زن، تأثیرش بر روى بیدارى اسلامى و عزت اسلامى یک تأثیر مضاعف است.»